Kjo temë është padyshim shumë interesante dhe mund të gjejmë mendime shumë të ndryshme rreth saj. Ajo gjeneron debate të mëdha midis veterinerëve dhe mbarështuesve kur bëhet fjalë për përcaktimin e tij dhe, për pronarët, nuk është plotësisht e qartë.
Në këtë artikull në faqen tonë ne duam t'i përgjigjemi pyetjes më të shpeshtë: A mund të jetë një qen autik? Me siguri do të jemi pyetur më vonë, pasi që nuk ka përkufizime të mëdha në këtë drejtim, por ne do të japim idetë kryesore që janë më të vërtetuara.
Studime shkencore mbi autizmin tek qentë
Ka një debat të madh për autizmin tek qentë pasi nuk kemi rezultate përfundimtare që mund të hedhin dritë mbi këtë çështje. Disa studime sugjerojnë se neuronet pasqyrë, që gjenden në trurin e qenve, mund të jenë shkaku i sëmundjes. Do të ishin neurone të prekur kongjenitalisht, kështu që qeni mund të lindte me këtë gjendje, por të mos e fitonte atë në jetë. Duke qenë se është një gjendje kaq e rrallë, shumë veterinerë preferojnë t'i referohen si një sjellje sjellje jofunksionale
Ka autorë të tjerë që flasin për sëmundjen idiopatike, me shkak të panjohur, ndaj është shumë e vështirë të dihet se nga vjen problemi.
Më në fund, dhe për ta ngatërruar më tej, thuhet se mund të trashëgohet nga një i afërm i cili është ekspozuar ndaj toksinave të shumta nga një kohë të caktuar. Kjo mund të jetë për shkak të vaksinimeve të panevojshme ose me volum të madh dhe përforcon teorinë se vaksinimi i tepërt i një qeni mund të dëmtojë jo vetëm kafshën në fjalë, por edhe pasardhësit e saj për vitet në vijim.
Burimet: Dr. Nicholas Dodman për Konferencën "International Association of Animal Behavior Consultants", 2011.
Shenjat e autizmit
Identifikimi i një qeni si autik mund të jetë një sfidë e madhe, veçanërisht duke pasur parasysh se ai mund të merret në pyetje nga veterinerë të tjerë. Megjithatë, ne kemi një sërë shenjash, veçanërisht të sjelljes, që mund të lidhen me sëmundjen. Ato janë çrregullime të sjelljes, duke përfshirë veprime që mund të jenë obsesive dhe/ose kompulsive.
Normalisht ato shoqërohen me sjellje që lidhen me autizmin njerëzor por le t'i diferencojmë për t'i kuptuar më mirë. Ka disa çrregullime, si spektri autik, që është vështirësia në të folur, që nuk do t'i gjejmë te kafshët.
Çrregullimi çrregullimi kompulsiv i qenit, është shumë i pranishëm në racat si barinjtë gjermanë dhe dobermanët, janë sjellje të përsëritura ose sjellje stereotipe, si p.sh. si ndjekja e bishtit të njëri-tjetrit, kafshimi ose lëpirja e pjesëve të caktuara të trupit në mënyrë obsesive dhe përsëritëse që me kalimin e kohës bëhen gjithnjë e më intensive dhe më të qëndrueshme.
Pronari duhet të jetë i vëmendshëm ndaj evolucionit të këtyre çrregullimeve, nëse ato shtohen me kalimin e viteve ose nëse i shkaktojnë lëndime qenit të tyre, për shembull, duke i gjymtuar bishtin. Ai gjithashtu mund të ketë ndërveprim të keq me qentë e tjerë (të qenit shumë i ngathët ose të mos ketë njohuri për ndërveprimin social) dhe madje të mos ketë fare ndërveprim. Kjo ndjenjë shqetësimi mund të jetë me kafshë të tjera të të njëjtës specie ose të ndryshme ose edhe me pronarët e tyre. Nuk është një tipar që na çon drejtpërdrejt në autizëm, por po, është një thirrje zgjimi për njerëzit që jetojnë me kafshën.
Gjithashtu, në raste më të theksuara, mund të vëzhgojmë një kafshë që mbetet duke qëndruar në një vend, pa asnjë emocion. Është më e lehtë të zbulohet në racat që janë normalisht shumë aktive dhe, në këto raste, kalojnë periudha shumë të gjata kohore duke qëndruar në këmbë me një shikim të zbrazët.
Cfare mund te bej?
Siç e shpjeguam në fillim të artikullit, nuk mund të përcaktohet nëse autizmi ekziston vërtet tek qentë, prandaj nuk ka trajtim. Megjithatë, pronarët që vëzhgojnë këto sjellje te qeni i tyre, shkojnë te veterinar ose etolog për të gjetur shkakun që po shkakton këtë devijim në sjelljen e qenit.
Ka terapi, ushtrime ose lojëra të ndryshme që mund t'i praktikoni me qenin tuaj për të vonuar përparimin e kësaj gjendjeje. Janë kafshë që e kanë të vështirë të shprehin emocionet e tyre, ndaj do të kenë nevojë për gjithë dhembshurinë dhe dashurinë e pronarëve të tyre, si dhe durimin e nevojshëm për të kuptuar se është një proces i gjatë.
Një këshillë tjetër që mund të ofrojmë është të përpiqeni të mbani një rutinë shumë strikte të shëtitjeve, ushqimit dhe madje edhe kohës së lojës. Ndryshimet duhet të jenë minimale, pasi më e vështira për këta qen është përshtatja. Një rutinë e theksuar do t'ju bëjë të ndiheni më të sigurt pasi e njihni mjedisin dhe familjen tuaj. Mbajtja e rutinave është shumë e rëndësishme.
Me sa duket do të heqim çdo lloj dënimi, pasi pengon sjelljen natyrore dhe hulumtuese të qenit, gjë që përkeqëson gjendjen e tij dhe ne do lejojeni atë të veprojë lirshëm (ose sa më shumë që të jetë e mundur) si në shëtitje ashtu edhe në shtëpi, duke e lejuar atë të nuhasë, të përgjojë dhe të komunikojë me ne nëse dëshiron, por kurrë duke mos e detyruar atë në një ndërveprim.
Për të përmirësuar nuhatjen mund të bëjmë ushtrime të tilla si kërkimi, shumë i popullarizuar në strehimore dhe lukuni, duke synuar dhe madje duke ofruar lodra motivuese (me zë, me ushqim, etj.).
Por mos harroni se për të kapërcyer problemin që po prek qenin tuaj, e rëndësishme do të jetë që shkoni te specialisti, sepse pa terapi nuk do të ketë përmirësim në sjelljen e tyre.
